De nulde feministische golf

In de Visie van 26 augustus t/m 1 september 2006 (nummer 34) stond een interview met Cisca Dresselhuys. Cisca is hoofdredacteur van het maandblad Opzij, de spreekbuis van de feministische beweging.

Het is boeiend om te zien dat zij (als feminist) Paulus op dezefde manier interpreteert als traditionele christenen. Beiden vinden Paulus, op basis van een enkele tekst, òf een vrouwenhater òf iemand die vrouwen een bepaald rollenpatroon voorschrijft (de praktische uitwerking is in beide gevallen hetzelfde.)
En dat terwijl we het Nieuwe Testament met goede argumenten de nulde feministische golf zouden kunnen noemen met als voormannen Jezus en Paulus zelf. Opvallende vrouwen in deze beweging zijn: Maria die vrijgesteld werd van huishoudelijk werk (Luc. 10:38-42), de diaken Febe, de apostel Junia, de leraar Priscilla, enz.
Gezien de positie van de vrouw aan het begin van onze jaartelling is de manier waarop Jezus en Paulus met vrouwen omgingen revolutionair te noemen.

Febe, Junia en Priscilla waren naaste medewerkers van Paulus. Verder daag ik je uit om de Evangeliën eens door te lezen en te letten op de rol die vrouwen daarin spelen en vooral op de manier waarop Jezus met vrouwen omging.

Zie ook: Paulus laat ons niet zitten

Authentein

Ik wil dat bij iedere samenkomst de mannen met geheven handen bidden, vol toewijding, zonder wrok of onenigheid. Ook wil ik dat de vrouwen zich waardig, sober en ingetogen kleden. Ze moeten niet opvallen door een opzichtige haardracht, dure kleding, goud of parels, maar door goede daden, zoals gepast is voor vrouwen die zeggen dat ze God vereren. Een vrouw dient zich gehoorzaam en bescheiden te laten onderwijzen; ik sta haar dus niet toe dat ze zelf onderwijst of gezag over mannen heeft; ze moet bescheiden zijn. Want Adam werd als eerste geschapen, pas daarna Eva. En niet Adam werd misleid, maar de vrouw; zij overtrad Gods gebod. Ze zal worden gered doordat ze kinderen baart, als ze tenminste volhardt in het geloof, de liefde en een heilige, ingetogen levenswijze. (1 Timoteüs 2:8-15)

Op het eerste gezicht lijkt Paulus hier te zeggen dat vrouwen geen onderwijzende, leidinggevende positie mogen hebben. Over dit tekstgedeelte is veel te zeggen, maar vandaag wil ik ingaan op het woord dat doorgaans vertaald wordt met gezag hebben of heersen (vers 12.) Het Griekse woord: authentein.
Opvallend is, dat het woord authentein nergens anders in de Bijbel voorkomt. Paulus had het normale woord voor gezag kunnen gebruiken (exousia,) maar hij koos een ongebruikelijk woord. Een aantal geleerden heeft erop gewezen dat dit woord een negatieve klank heeft.
De betekenissen variëren van beheersen en domineren tot doden en vermoorden. Ook betekenissen die op het gebied van sexuele immoraliteit liggen worden genoemd.

Een voor de hand liggende conclusie is, dat het hier gaat om een verbod van een ongezonde vorm van gezag. Het is twijfelachtig om op grond van deze tekst te verdedigen dat vrouwen geen oudste, kringleider, voorganger, dominee, enz. mogen zijn.

De tien geboden

De tien geboden kunnen beschouwd worden als de kernregels voor de samenleving. In de eerste plaats natuurlijk voor het volk Israël, maar feitelijk zijn de achterliggende principes universeel geldig voor alle tijden. We vinden deze geboden terug in Exodus 20:1-17 en in Deuteronomium 5:6-21.

Een gebod dat iets zegt over vrouwen die mannen moeten gehoorzamen, of over mannen die aan vrouwen leiding moeten geven vinden we in deze leefregels niet terug. Het is opvallend dat Deuteronomium 22 het geheel afsluit met:

De HEER heeft deze woorden – deze, en niet meer – tot u gesproken toen u daar bijeen was. (Deuteronomium 5:22^a NBV)

Er is wel een ander gebod over gezag opgenomen.

Toon eerbied voor uw vader en uw moeder. (Exodus 20:12 NBV)

De Studiebijbel Oude Testament zegt hierover:

Het is opmerkelijk dat vader en moeder op één lijn worden gesteld in een samenleving die in hoge mate patriarchaal is. In Lev. 19:3 wordt de moeder zelfs als eerste genoemd. (SBOT 1, blz.747 voetnoot 26)

In het vervolg van Deuteronomium zijn de wetten min of meer gerangschikt in de volgorde van de tien geboden. De uitwerking van het vijfde gebod gaat niet alleen over het gezag van de ouders, maar ook over andere gezagsdragers. Er is echter op geen enkele wijze sprake van een gezagsrelatie tussen de man en de vrouw. Integendeel. Man en vrouw zijn hier elkaars gelijke.

In het tiende gebod vinden we wel sporen van de patriarchale maatschappij (de vrouw wordt opgesomt bij de bezittingen.) Dit komt omdat het gebod in termen van de toenmalige cultuur omschreven is. Het principe van dit gebod gaat echter over begeerte! Als we op grond van deze patriarchale sporen mannelijk leiderschap tot wet gaan verheffen, dan moeten we (op grond van ditzelfde vers) slavernij ook zien als een goddelijke inzetting. Dat is natuurlijk onzin.

Het egalitarisme heeft op grond van de tien geboden dus sterke papieren (eigenlijk sterke stenen...)

Kolonel Vibeke Krommenhoek

Vandaag las ik in het Nederlands Dagblad het volgende:

Polen erkent Leger des Heils als kerk

[...]
Kolonel Vibeke Krommenhoek van het Poolse Leger is opgetogen. ,,We wisten meteen al dat dit geen gemakkelijk proces zou worden. Maar toch hebben we er heel bewust voor gekozen ons te laten registreren als kerk, en niet als iets anders. De reden hiervoor is dat wij, zoals we het zelf zien, een kerk met een sociaal gezicht zijn, niet een hulporganisatie die ook kerkelijke activiteiten organiseert'', zei hij tegen de Engelse nieuwsdienst ChristianToday.

Blijkbaar is de redactie van het ND niet op het idee gekomen dat de kolonel wel eens een vrouw zou kunnen zijn...

N.B. Vibeke is getrouwd met Dick Krommenhoek, ook kolonel.