Huishoudcodes

In Efeziërs 5:21-6:9 is sprake van huishoudcodes. Het was voor Griekse filosofen vrij gebruikelijk om instructies voor het besturen van het huishouden te schrijven. Aan deze regels werd in de Grieks-Romeinse samenleving zeer veel waarde gehecht.

In deze huishoudcodes werd één persoon aangesproken; de zogenaamde paterfamilias. Drie relaties van deze paterfamilias komen aan de orde:

• zijn relatie met zijn vrouw,
• zijn relatie met zijn kinderen,
• zijn relatie met zijn slaven.

Het was de taak van de paterfamilias om over deze drie groepen te heersen en hen te onderwerpen. Aan de vrouw, de kinderen en de slaven werden nooit instructies gegeven. Zij waren de lager geplaatsten en moesten gewoon doen wat er gezegd werd.

Paulus haalt heel deze sociaal-maatschappelijke orde omver. In Galaten 3:28 schrijft hij:

Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen – u bent allen één in Christus Jezus.

En als hij ingaat op de huishoudcodes van zijn tijd, dan spreekt hij wel de 'ondergeschikte' groepen aan. (Hij noemt ze in zijn betoog zelfs steeds voor de paterfamilias.)
Zonder de wereldlijke structuren van zijn tijd revolutionair omver te gooien (dat zou de voortgang van het evangelie ernstig belemmerd hebben,) laat hij zien, dat christenen op een heel andere wijze met elkaar omgaan. In Christus is er geen onderscheid. In Christus dient iedereen elkaar. Ook de paterfamilias. Hij wordt geacht zijn vrouw lief te hebben als zijn eigen lichaam, zijn kinderen niet te verbitteren en zijn slaven goed te behandelen en niet te bedreigen.

want u weet dat zij en u dezelfde Heer in de hemel hebben, en dat hij geen onderscheid maakt. (Efeziërs 6:9)

Het overplaatsen van de Grieks-Romeinse sociaal-maatschappelijke structuur van de paterfamilias naar onze tijd op grond van dit tekstgedeelte zou een vergissing zijn. Toch zijn er heel wat christenen die op grond van dit tekstgedeelte een hiërarchie tussen man en vrouw leren. Het gaat hier niet om het instellen van geestelijke principes, maar om het toepassen van (eerder genoemde) geestelijke principes op de (toenmalige) praktijk van alledag.